‎ڕۆژئاوا هەنگاوێکی مێژوویی لەسەر ڕێگا ڕاستەکە و پێویستی تەواوکردن و گشتگیرکردنی

بە گرێدانی کۆنگرەی یەکڕیزی و یەك هەڵوێستی کورد لەڕۆژئاوا، پرسی کورد لەو بەشەی کوردستاندا پێی نایە قۆناغێکی نوێ و گرنگی خۆیەوە، کە ئەویش رێککەوتنی هێزە کوردستانییەکانی ڕۆژئاوا یە لەسەر خۆنمایش کردن وەك نوێنەری گەلی کوردستان لەو پارچەی کوردستان و پرسە دادپەروەرە چارەسەر نەکراوەکەی. هەنگاوەکە بەرهەمی هەوڵی دڵسۆزانەی سەرکردەکان، فشارو خەمخۆری دۆستەکان، وروژانەوەی باسی دووبارە دەستپێکردنەوەی ئاشتی لە باکوور، کەمبوونەوەی گرژییەکان لەنێوان قەندیل و هەولێر و سەرجەم ئەو دڵسۆزانە بوو، کە هەریەکەو بەوەی پێیدەکرێت لە ماوەی ڕابردوودا هەوڵی خۆی خستۆتە گەڕوو پەرۆشی بۆ ئایندەی گەلی ڕۆژئاوا و مەسەلەی کورد لەسەر ئاستی خۆرهەڵاتی ناوەراست دەربریوە.

‎کۆنگرەکەش بووە سەرچاوەی گەشبینی و متمانە بەخۆبوونێکی زیاتری کورد لە هەر چوار پارچەی کوردستان و جیهاندا، چونکە  پێشمەرجێکی گرنگە بۆ لەدەستنەدانی دەرفەتە پێش هاتووە مێژووییەکان، دەرگا داخستن بەڕووی موزایەدەکردنی سیاسی بۆش و بێ ئامانج  بەسەر یەکتر و سوود وەرگرتنی خراپی بەرامبەرەکان لە ناکۆکییەکان، مامەڵەکردنی دیمەشەق و هاوپەیمانە هەرێمایەتیەکانی لەگەڵ کۆمەڵێك هێزی دژبەیەك و دیدگا جیاواز و ناکۆك. هەروەها ئاماژەشە بە باشبوونێکی بەرچاو لەپەیوەندی نێوان پارچەکانی کوردستان و هێزە سەرەکییە کاریگەرەکاندا، بەتایبەتیش لە نێوان پارتی و پەکەکەدا، کە لە نەخشە ڕێگایەکی تایبەت بەم قۆناغەدا بە هەوڵی( ناوک)  دانابوو،بۆ دووبارە بیناکردنەوە و داڕشتنەوەی پەیوەندییە نەتەوەییەکان و قووڵکردنەوەی هاوهەڵوێستی و هەماهەنگی نێوان هێزەکان لەسەر ئاستی چوار پارچەکەدا.

لەڕوویەکی تریشەوە کۆنگرەکە  دەربری ئەو دەرفەتە گەورانەن کە بۆ کورد و کوردستان و ناسیۆنالیزمی کوردی هاتوونەتە پێشەوە، کە ئەگەر تێگەیشتنی قووڵمان بۆیان هەبێت، پێشمەرجەکانی سوود لێوەرگرتنیان فەراهەم بکەین، کە نزیککردنەوەی دید و وەلانانی ناکۆکییەکان و لێک تێگەیشتنی نەتەوەیی نێوان هێز و پارچەکان، لەپێش هەموو مەرجەکانی ترەوە دێت، گەرنەشتوانین لەئێستادا بگەین بە ئامانجە گەورەکەمان، کە سەربەخۆییە، وەك ئامانجی کۆتایی و ناوەندیی و سرووشتیی هە رناسیۆنالیزمێک، ئەوا دەتوانین قۆناغێکی گرنگ لەو رێگایەدا ببڕین، بپرسەکەشمان بگەیەنینە وێستگەیەکی مێژوویی گرنگ و ئومێدبەخش، هەنگاوی گەورە لەسەرە رێی هەڵسانەوە و ئامادەبوونەوەیەکی مێژوویی لەسەر ئاستی خۆرهەڵاتی ناوەراستدا بنێین، بەوەش شکست بە ستراژییەتی شوومی لۆزان بێنین، کە لە هەوڵی تواندنەوە و لە نەتەوەخستنی کورد و پاکتاوکردنی ناسیۆنالیزمەکەیدا خۆی دەبینییەوە. لەپاڵ هەموو ئەمانەدا  روویەکی تری دڵخۆشکەری کۆنفرانسەکە لەوەدا خۆی دەردەخات، کەکورد هاوشێوەی جاران،  نەتەوەیەکی  سەرکووتکراوی پەراوێز خراوی ناو هەندێك لە دەوڵەتە نەتەوەییە تاکرەهەندە دکتاتۆری و نادیموراتیەکانی  ناوچەکەدا نییە، کە پشتگوێخستن و فەرامۆشکردنی رەنج و داواکانی هیچ کاردانەوە و چاوەروانییەك دروست نەکات،  یاخود ئەگەر رۆژێ لەرۆژان لەلایەن هەندێ هێز و ناوەندەوە بیریشی لێکرا بێتەوە، تەنها وەکو کارتێکی کاتیی بۆ فشار خستنەسەر هەندێ لەرژێمەکان و بەرێوەبردنی ململانێ هەرێمی و نێودەوڵەتیەکان سەیری بکرێت و مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت و دوایی بۆ چارەنووسی رەش و خوێناوی خۆی و دووچار بوونی بە رەشەکوژی و قڕکردنی بەکۆمەڵ و هەوڵی مەفحکردنەوەی بەجێبهێڵرێت. 

ئەوەش لەسۆنگەی ئەوەی کە ئەگەر لەئێستادا بەتەواویش ئەوقۆناغەی تێنەپەڕاندبێت، لەزۆر ڕووەوە تێکی شکاندووە، بە حوکمی ئەوەی کورد لەمڕۆدا بە گشتی و بەتایبەتیش لە باشوور و ڕۆژئاوادا هێزە، قۆناغی نوێنەرایەتی زۆرەملێ و سەپاوی لە ڕێی دەوڵەتە سەرکوتکارەکانییەوە تێپەڕاندووە و تا ڕاددەیەکی بەرچاو لە هەندێ ئاستیشدا بێت خۆی نوێنەرایەتی خۆی دەکات و کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی و چەندین ناوەندی هێزی جیهانییش مامەڵەی لەگەڵدا دەکەن، گرەوی لەسەر دەکەن وەك هاوبەش سەیری دەکەن و هاوکاری دەکەن. نیمچەشکستخواردوویی دەوڵەت لە عێراق و سووریا و جەنگی دژ بە داعش و دەرکەوتەکانیشی، دەرگایەکی گەورەیان لەم روەوە بەروویدا کردەوە.

‎ بەڵام لێرەدا گرنگە سەرنج بۆ ئەوە ڕابکێشین کە لەگەڵ هەموو ئەو گرنگی و بایەخەی کۆنگرەکەی رۆژئاوا هەیەتی و لەسەرەوە ئاماژەمان بەگرنگترینیان کرد،  پێویستە وەك هێزی سیاسی و ناوەندە فیکری و جەماوەرییەکە، ئەوپەڕی هۆشیاری و هەست بە لێپرسراوێتی نەتەوەیی و گیانی یەکگرتوویی لە خۆمان نیشانبدەین و بیپارێزین. لەبەرئەوەی هێشتا گۆڕانکارییەکان لە ناوچەکدا کۆتاییان نەهاتووە، ئایندەی سووریا و خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بەتەواوی ڕوون نییە و نادیارە و بە ڕووی زیاد لە ئەگەرێکدا کراوەن،  ئەوەش چاوکراوەیی و ئامادەیی و یەکگرتوویی نەتەوەیمان لێ دەخووازێت، تەحەداکان لەبەردەمماندا هێشتا گەورەن، قووڵکردنەوەی گیانی پێکەوە کارکردن و هاوچارەنووسی نیشتیمانیی کوردستانی و شۆرکردنەوەی و دەستەبەری درێژەپێدانی لەنێوان ئەنەکەسە و پەیەدە و هەسەدە و  پارتی و پەکەکە، کات و کار و هەوڵی دڵسۆزانەی زۆرتر و شێلگیرانەتری دەوێت.

بۆئەوەی هیچ هێز و پیلانێك زەفەرمان پێ نەبات و ئاسۆی ئایندەمان لێڵ نەکات، چونکە  بەحوکمی مێژووی ململانێکان و گەورەیی هەنگاوەکە پێشبینی دەکرێت، زیاد لە هێز و تەوژمێك دژ بەم جۆرە هەنگاوانە بکەونە گەر و هەوڵی شکستپێهێنانی بدەن ، لە بیری دووبارە گەشاندنەوەی پشکۆی بەدگوومانی و ناکۆکی نێوان هێز و پارچەکاندا بدەن. جەنگی دەروونی ئاراستەدەکەن و دەخوازن ئەزموونی کورد کەڵەکە بوون بەخۆوە نەبینێت، بوونی قەوارەیەکی دەستووریی بۆ کورد هاوشێوەی هەرێمی کوردستان، با لەچوارچێوەی ئەم دەوڵەتانەی ئێستاشدا بێت، لەهیچ پارچەیەکی تردا سەرنەگرێت، بۆئەوەی ئەزموونی باشوور و هەرێمی کوردستان وەك ناوێزە و  لەدەست دەرچوویەکی مێژوو بمێنێتەوە، نەك سەرەتایەك بۆ هەڵسانەوەی پارچەکانی تر و کۆتایهێنان بە قۆناغی ڕابردوو سەبارەت بە کورد و بزاڤە نیشتیمانییە هەقخوازەکەی لەسەر ئاستی خۆرهەڵاتی ناوەراستدا. لێرەشەوە هێزەکانی رۆژئاوا و پارتی و پەکەکە و دوای ئەوان یەکێتی و سەرجەم هێزەکانیتر لە بەردەم لێپرسراوێتییەکی گەورەی ئەخلاقی و سیاسی و نەتەوەیدان، بە حوکمی ئەوەی درێژە کێشانی هەماهەنگی و پشتیوانی و هاوکاری و هاوهەڵێستی نێوانیان، مەرجی لە پێشینەی سەرکەوتنی هەنگاوەکە و تێپەراندنی هەستیاری و دردۆنگییەکانی قۆناغی پێشوو تەواوکردنی هەنگاوەکانە تا گەیشتنە ساتەوەختی گرەنتیکردنی دەستووریان و شکڵدانی دەستووریی و دامەزراوەیی بە سووریای نوێ، کە لە ئەگەری سەرکەوتنیدا ڕەنگدانەوەی بەسەر پرسی کورد لە کۆی پارچەکاندا دەبێت، پانتایی مانۆر و خۆنمایش کردن لەبەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی و هێز و پارچەکاندا بەرفراوان دەکات. بەش بە حاڵی خۆشم هەست بە خۆشحاڵیەکی زیاتر دەکەم، بەحوکمی ئەوەی دوای ڕووخانی ڕژێمی سووریا و پەرەسەندنی ململانێ و ڕووداوەکان لە ڕۆژئاوای کوردستاندا لە ماوەی ڕابردوودا، جگە لە بابەتێك لە ماڵپەری پەیەدا  لەژێر ناوی  (لەعەلمانییەتەوە بەرەو دیموکراسی و فیدراڵی) نەخشە ڕێگایەکیشم بە هەردوو زمانی کوردی و عەرەبی بە ناونیشانی (لەپێناو یەکییەتی نیشتیمانی هەر پارچەیەکی کوردستان و یەکتر تەواوکردنی نەتەوەیی هێزو پارچەکان)دا  بڵاو کردەوە. کە تیایدا داوای کۆنفرانسی نیشتیمانیی  هەر پارچەیەکم کردبوو، بە مەبەستی یەکخستنی گووتار و داواکاری و نوێنەرایەتی کردن و خۆنمایشکردنێکی سەروو حیزبی وەك گەلێکی خاوەن پرسێکی ڕەوا و چارەسەر نەکراو، هێز و پارچەکانیش وەك جێگرەوەیەکی کرداریی بۆ کۆنگرەی نەتەوەیی و تێپەڕاندنی بەربەستەکانی بەردەمی، یەکتری تەواو بکەن، هەماهەنگی لەگەڵ یەکتردا بکەن و ببنە قووڵایی و پاڵپشت و یارمەتیدەر بۆیەکتر، کە هەستدەکەم شوێنی خۆیان گرتووە یاخوود لانی کەم ئاواتێکم بۆ نەتەوەکەم و چاوەڕوانییەکم لە هێزەکانی هاتۆتەدی.

لە کۆتایشدا وێڕای پیرۆزبایی خۆم لەم هەنگاوە و هیواخواستن بۆ سەرکەوتنی، دەستخۆشی لە هەریەکە لە کاك مەسعود بارزانی و جەنەراڵ مەزڵوم عەبدی و قەندیل دەکەم، کە ئەگەر هەوڵی دۆستەکانی کورد و پەرۆشی و غەمخۆری ئەمان نەبووایە ئاسان نەبوو ئەم رۆژە ببینین، هەر لەم چوارچێوەشدا پێویستە ڕۆڵی پشتیوان و تەواوکەری یەکیەتیش بنرخێندرێت، کاتی ئەوەشە ئەزموونی کۆنفراسی نیشتیمانی بەشێوازی جۆراوجۆر بۆ هەرچوار پارچەکە گشتگیر بکرێت و پەلەی لێبکرێت، چاوەرێش دەکرێت دوای ڕۆژئاوا هێزەکانی ڕۆژهەڵات بچنە نێو هەمان ئەزموونەوە و هەنگاوی بەرنامە بۆ داڕێژراو بەپەلەی بۆ بهاون، لەسۆنگەی سرووشت و ئەرکی قۆناغەکە و پێویستی مێژوویان بەو هەنگاوە و وەڵامدانەوە بە خواست و چاوەڕوانیەکانی گەلەکەمان لە ڕۆژهەڵات. باشووریش نابێت و نەگوونجاوە چیتر پرسی پەسەندکردنی دەستوور و یەکخستنی هێزەکان و کۆتایهێنان بەزۆنەکان دوا بخات و دۆخەکە بە شێوەی ئێستا جێبهێڵرێت. باکووریش بەشێوازی خۆی ئەزموونێکی نوێ و بەرفراوانتری کاری هاوبەشی نیشیمانی تاقیبکاتەوە.