هۆکاری درەنگ چاکبوونەوەی برین چییە؟

پزیشکێکی دەرمانساز هۆشداری دەداتە وەرزشوانان کە ئاگاداری زۆرخواردنی زینک بن و دەڵێت: بڕی زیاتر لە 40 میلیگرام لە رۆژێکدا زینک بخورێت مەترسیدارە.
 
 د. ئەشکین حەبیب، پزیشکی دەرمانساز رایگەیاند، زینک مادەیەکی گرنگە بۆ جەستە و دەکرێت لە خۆراکەکانی وەکو 'ماسی، گوێچکە ماسی، قرژاڵ، ناوکە کوولەکە، گازۆ، سپێناخ و گۆشتی مانگا' دەستبکەوێت.
 
وتیشی، زینک رۆڵی هەیە لە بەهێزکردنی بەرگریی جەستە و دەشێت ئەگەری تووشبوون بە پەتاکان کەم بکاتەوە، بەڵام ناکرێت بەبێ راوێژی پزیشک بخورێت.

لە وەڵامی پرسیارێکدا کە ئایا زینک بەتەنیا بخورێت یاخود لەگەڵ ڤیتامینی دیکەدا، د. ئەشکین دەڵێت: دەکەوێتە سەر ئەوەی کەسەکە دەیەوێت وەکو پارێزگاری بیخوات یاخود بۆ چارەسەری کێشەی کەمیی زینکی.
 
باسی ئەوەشی کرد، درەنگ چاکبوونەوەی برین یاخود لاوازیی گەشەی منداڵ دەشێت نیشانە بن بۆ کەمیی زینک، بەڵام بۆ دڵنیایی پێویستە پشکنین بکرێت.

هەندێک هۆکاری باو بریتین لە:

هەوکردن: ئەو برینانەی کە تووشی هەوکردن دەبن دەکرێت بە شێوەیەکی بەرچاو ڕێگری لە پرۆسەی چاکبوونەوە بکەن بەکتریا و ماددە نەخۆشخوازەکانی تر دەتوانن ببنە هۆی هەوکردن و زیانگەیاندن بە شانەکان و دواخستنی داخستنی برینەکان.

نەخۆشی شەکرە: بەرزبوونەوەی ئاستی شەکر لە خوێندا لە نەخۆشی شەکرەدا دەبێتە هۆی تێکدانی ڕۆیشتنی خوێن بۆ شوێنی برینەکە و کاریگەری لەسەر کارکردنی خانەکانی بەرگری لەش دەبێت، ئەمەش دەبێتە هۆی دواکەوتنی چاکبوونەوەی برینەکان.

خراپی سوڕی خوێن: ئەو حاڵەتانەی کە ڕۆیشتنی خوێن بۆ ناوچەی برین کەم دەکەنەوە، وەک نەخۆشی خوێنهێنەری دەوروبەر، دەتوانێت گەیاندنی ئۆکسجین و ماددە خۆراکیەکانی پێویست بۆ چاکبوونەوەی دروست سنووردار بکات.

کەمی خۆراکی: خۆراکی پێویست، لەوانەش پرۆتین، ڤیتامینەکان (بۆ نموونە ڤیتامین C، ڤیتامین A، ڤیتامین E) و کانزاکان (بۆ نموونە زینک)، زۆر گرنگە بۆ چاکبوونەوەی برینەکان. کەمی ئەم ماددە خۆراکیانە دەتوانێت پرۆسەی چاکبوونەوە خاو بکاتەوە.

نەخۆشییە درێژخایەنەکان: هەندێک حاڵەتی درێژخایەن، وەک تێکچوونی بەرگری خۆکار، نەخۆشی گورچیلە و هەندێک تێکچوونی شانە بەستەرەکان، دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر توانای جەستە بۆ چاککردنەوەی برینەکان بە شێوەیەکی کارا.

جگەرەکێشان: جگەرەکێشان ڕۆیشتنی خوێن بۆ شانەکان کەمدەکاتەوە و توانای لەش بۆ گەیاندنی ئۆکسجین و ماددە خۆراکیەکان بۆ شوێنی برینەکە تێکدەدات، ئەمەش پرۆسەی چاکبوونەوە خاو دەکاتەوە.

تەمەن: لەگەڵ بەرزبوونەوەی تەمەنی مرۆڤەکان پێستیان تەنکتر دەبێتەوە، هەروەها پرۆسەی چاکبوونەوەش دەتوانێت کاتێکی زیاتری بخایەنێت بەهۆی کەمبوونەوەی گۆڕانی خانەکان و کەمبوونەوەی بەرهەمهێنانی کۆلاجین کە پێویستە بۆ چاککردنەوەی شانەکان.

قەڵەوی: زیادبوونی کێشی جەستە دەبێتە هۆی فشاری زیاتر لەسەر برینەکە و دواخستنی چاکبوونەوە، سەرەڕای ئەوەش زۆرجار قەڵەوی پەیوەندی بە نەخۆشی شەکرە و حاڵەتەکانی ترەوە هەیە کە دەتوانێت چاکبوونەوەی برینەکان تێکبدات.

چارەسەری تیشکی: ئەو نەخۆشانەی شێرپەنجە کە چارەسەری تیشکییان بۆ کراوە، لەوانەیە تووشی دواکەوتنی چاکبوونەوەی برین لە شوێنی چارەسەرکراودا ببن بەهۆی تێکچوونی شانە تەندروستەکان.